Spółgłoski zwarte powstają, gdy w czasie artykulacji dochodzi do blokady przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową (zwarcia, implozji), po czym następuje gwałtowne jej przerwanie (rozwarcie, wybuch, eksplozja, plozja). Spółgłoski zwarte z plozją nazywa się spółgłoskami zwarto-wybuchowymi.

Spółgłoski zwarte należą do najbardziej rozpowszechnionych dźwięków w językach świata. Prawie wszystkie języki posiadają głoski [p, t, k], a wyjątkowych wypadkach, gdy którejś z nich brak, zwarcie krtaniowe ([ʔ]) ma status fonemu.

Artykulacja |

W artykulacji spółgłosek zwarto-wybuchowych można wyróżnić następujące fazy:

• 
  implozja - w jamie ustnej dochodzi do zablokowania przepływu powietrza,


• 
  zwarcie - napływające z płuc powietrze zatrzymuje się przed utworzoną blokadą,


• 
  plozja - narastające ciśnienie przerywa zaporę, dochodzi do eksplozji.

Spółgłoski zwarte mogą też być artykułowane bez plozji. W języku wietnamskim wygłosowe spółgłoski zwarte wymawiane są bez plozji.

Spółgłoski zwarte, w szczególności bezdźwięczne, mogą też być wymawiane z przydechem.

Zwartym spółgłoskom bezdźwięcznym może towarzyszyć dodatkowe zwarcie strun głosowych, mówimy się wtedy o spółgłoskach ejektywnych.

Przykłady |

W alfabecie fonetycznym IPA wymienione są m.in. następujące spółgłoski zwarte:

• 
  dwuwargowe
  
  • 
    [p] (posłuchaj ⁱ), [b] (posłuchaj ⁱ)


• 
  przedniojęzykowe
  
  • 
    [t] (posłuchaj ⁱ ), [d] (posłuchaj ⁱ)


• 
  przedniojęzykowe z retrofleksją
  
  • 
    [ʈ] (posłuchaj ⁱ), [ɖ] (posłuchaj ⁱ)


• 
  środkowojęzykowe
  
  • 
    [c] (posłuchaj ⁱ), [ɟ]
    


• 
  tylnojęzykowe
  
  • 
    [k] (posłuchaj ⁱ), [ɡ] (posłuchaj ⁱ)


• 
  języczkowe
  
  • 
    [q] (posłuchaj ⁱ), [ɢ] (posłuchaj ⁱ)


• 
  nagłośniowa
  
  • [ʡ]


• 
  krtaniowa (zwarcie krtaniowe)
  
  • 
    [ʔ] (posłuchaj ⁱ)

Terminologia |

Spółgłoski zwarte z plozją to inaczej spółgłoski zwarto-rozwarte, spółgłoski plozywne.
Spółgłoski zwarte razem ze spółgłoskami nosowymi i zwarto-szczelinowymi tworzą wspólnie klasę spółgłosek okluzywnych (od łac. occlusio - zamknięcie).

Linki zewnętrzne |

Spółgłoski zwarte w sindhi (łącznie 24 spółgłoski zwarte)