Kambrium




















Kambrium
542 - 488.3 millionar år sidan

PreЄ





















Є

O

S

D

C

P

T

J

K

Pg

N




Gjennomsnittleg O2-innhald i perioden

ca. 12.5 vol %[1]
(63 % av dagens nivå)


Gjennomsnittleg CO2-innhald i atmosfæren i perioden

ca. 4500 ppm[2]
(16 gonger førindustrielt nivå)


Middeltemperaturen ved jordoverflata i perioden

ca. 21 °C [3]
(7 °C over dagens nivå)



Viktigaste hendingar i
kambrium


sjå • diskuter • endre


-545 —


-540 —


-535 —


-530 —


-525 —


-520 —


-515 —


-510 —


-505 —


-500 —


-495 —


-490 —





 

 

 

Ediacara

 

Nemakit-
Daldynium

Tommotium

Atdabanium

Botomium

Toyonium

Mellom-
kambrium

Furongium

Ordovicium

 

 





Orsten-faunaen




Burgess-skifer




Sirius Passet-fauna [4]




Chengjiumg-faunaen




Første trilobittar




Første sporfossil av leddyr








K
a
m
b
r
i
u
m




og pigghudingar








































Neoproterozoikum

(Siste æra i prekambrium)
Paleozoikum

(Første æra i fanerozoikum)




Ein tilnærma tidsskala for dei viktigaste hendingane i kambrium.
Den kambriske eksplosjonen fann stad i nedre kambrium, men kor lenge han varte er ukjend.
Skala: millionar av år sidan.



Kambrium er ein geologisk periode og eit system som starta for rundt 542± 0,3 millionar år sidan ved slutten av eonet proterozoikum og enda for 488,3± 1,7 millionar år sidan ved byrjinga til ordovicium. Han er den første perioden i paleozoikum i eonet fanerozoikum. Kamrium har fått namn etter Cambria, namnet Wales hadde i antikken og området der dei første bergartane frå denne perioden vart studert.


Kambrium er den tidlegaste perioden med berglag med talrike store fossil av fleircella organismar. Det oppstod brått særs mange fossil av dyr med hardt ytre i denne perioden, eit fenomen kjend som den kambriske eksplosjonen. Trass i at ein i lang tid har sett klare skilje mellom bergartar frå kambrium og yngre bergartar frå ordovicium, samt eldre bergartar frå prekambrium, var det først i 1994 at perioden vart internasjonalt godkjend. Starten på kambrium er definert til ei stor samling sporfossil kalla Trichophycus pedum. Denne samlinga er forskjellig frå alt anna i prekambrium og består av rekker med vertikale holgangar som ein ikkje har funne tidlegare.


Kambriumsystemet er bergartar som er avsette i kambrium.




Innhaldsliste






  • 1 Inndeling av kambrium


    • 1.1 Datering av kambrium




  • 2 Geografi


  • 3 Dyreliv


  • 4 Planteliv


  • 5 I Noreg


  • 6 Kjelder


  • 7 Andre kjelder


  • 8 Bakgrunnsstoff





Inndeling av kambrium |


Kambrium kjem etter ediacara og før ordovicium. Kambrium er delt inn i tre epokar - tidleg kambrium (caerfai eller waucobium), mellomkambrium (St. Davids eller albertium) og furongium (òg kalla sein kambrium, merioneth eller croixium). Bergartar frå desse epokane vert kalla som nedre, midtre eller øvre kambriske.


Kvar epokane er igjen inndelt i aldrar. Berre ein av desse, paibium, er anerkjend av International Commission on Stratigraphy og dei andre har ikkje offisielle namn. Kamberium er delt inn i fleire faunale stadia der det russisk-kasakhstanske systemet er det mest nytta internasjonalt:














































































































Kinesisk
Nordamerikansk
Russisk-kasakhstansk
Australsk
Regionalt

Furongium


Ibexium (del)

Ayusokkanium

Idamean

Dolgellium


Sunwaptan

Sakium

Mindyallan

Festiniogium


Steptoan

Aksayan

Payntonium

Maentwrogium


Marjuman

Batyrbayan



Mellomkambrium

Maozhangium

Mayan

Boomerangium


Zuzhuangium

Delamaran

Amgan

Undillium


Zhungxium



Florium





Templetonium

 

Dyeran


Ordium


Tidleg kambrium

Longwangmioan

Toyonium

Lenium

Changlangpuan

Montezuman

Botomium



Qungzusium


Atdabanium



Meishuchuan


Tommotium





Nemakit-Daldynium




Datering av kambrium |


Perioden kambrium varte har historisk vorte rekna som frå om lag 570 millionar år sidan til om lag 500 millionar år sidan. Den nedre grensa til kambrium er tradisjonelt sett til då dei første tidlege leddyra, kalla trilobittar, og uvanlege organismar kalla archeocyathar, som ein meiner er dei første svampane og dei første ikkje-mikrobiske korallbyggjarane, dukka opp.


Slutten på perioden er sett til ei utryddingshending. Funn av fossil og radiometrisk datering på siste halvdel av 1900-talet har sett spørsmål ved desse tidspunkta. Forskjellige forskarar gjev tidspunkt som varierer med så mykje som 20 millionar år for kortid kambrium slutta og starta. International Subcommission on Global Stratigraphy har føreslått omtrent 545 til 490 millionar år sidan så seint som i 2002.


Ei radiometrisk datering frå New Brunswick set enden av det første stadiet av kambrium til om lag 511 millionar år sidan. Dette gjev berre 21 millionar år att for dei to andre stadia av kambrium.


Ein meir presis datering på 542 ± 0,3 millionar år sidan for utryddingshendinga i byrjinga av kambrium har nyleg vorte framlagt.[5] Forklaringa for denne persise dateringa er eit døme på paleontologisk deduktiv tankegang. Akkurat i overgangen til kambrium er det eit markert fall i mengdene av karbon-13, som paleontologar kallar eit avvik. Det er så utbreitt at det er ein indikator på grensa mellom prekambrium og kambrium i stratigrafiske lag av omtrent same alder. Ein av stadane der ein finn dette avviket er i Oman. Amthor (2003) skildrar at funn frå Oman indikerer at karbon-13-avviket er knytt til ei masseutrydding og særskilde fossil frå prekambrium forsvinn nøyaktig samstundes med dette avviket. Heldigvis har ein òg funne i Oman eit lag med vulkansk oske frå same tid med zirkonar som gjev den særs nøyaktige alderen 542 ± 0,3 millionar år (kalkulert ut frå nedbrytingstempoet til uran og bly). Dette nøyaktige tidspunktet stemmer med mindre presise tidspunkt for karbon-13-avviket i funn frå Sibir og Namibia. Tidspunktet vil truleg verte det endelege starttidspunktet for fanerozoikum og dermed starten på paleozoikum og kambrium.



Geografi |


Kontinenta i kambrium meiner ein bestod av restane etter superkontinentet Pannotia frå neoproterozoikum. Hava i kambrium ser ut til å ha vore store og grunne. Gondwana var det største superkontinentet etter at Pannotia braut opp. Ein meiner at klimaet i kambrium var langt varmare enn det hadde vore tidlegare, som til dømes istidene under kryogenium. Det var heller ikkje is ved polane. Kontinentaldrifta ser ut til å ha vore unormalt stor. Laurentia, Baltica og Sibir vart verande sjølvstendige kontinent etter at Pannotia braut sundt og Gondwana starta å flytte seg mot Sørpolen. Panthalassa dekte det meste av den sørlege halvkula og mindre hav som Proto-Tethyshavet, Iapetushavet og Khantyhavet utvida seg i denne perioden.



Dyreliv |




Fossil trilobitt Redlichia chinensis frå kambrium. Funne i Kina


Kambrium hadde ei markant auke i mangfald og artsrikdom på jorda. Den påliggande edicariske biotaen opplevde ei masseutrydding i byrjinga av perioden, som kom samstundes med den store auken av komplekse holgangar. Dette hadde enorm effekt på substratet og skjedde samstundes med den kambriske eksplosjonen, der dei fleste moderne slekter oppstod. Det er òg funn som tyder på at kambriske organismar gjekk opp på land og produserte sporfossila protichnites og climactichnites.



Planteliv |


Det er generelt semje om at det ikkje var planter på land i denne perioden, men det er likevel truleg at noko mikrobielt «skum» som bestod av sopp, algar og kanskje lav dekte land.[6]



I Noreg |


I Noreg finn ein avleiringar frå kambrium særleg på Austlandet og i Finnmark, hovudsakleg basalkonglomerat og sandstein. Havet trengte i denne perioden inn frå nord over eit flatt, nedslite område kalla det subkambriske peneplan. I Sør-Noreg finn ein mellom anna grønleg skiferar frå tidleg kambrium på Ustaoset og ved Mjøsa, mellom anna med fossil av trilobitten Holmia. Frå mellomkambrium finn ein avleiringar i Oslofeltet og i Rogaland, og i sein kambrium finn ein mørke skiferar og kalksteinar med trilobittar av slektene Paradoxides, Olenus og Peltura.


Mellom anna finst den heilt svarte alunskiferen frå midtre og seinare periodar av kambrium. Desse inneheld mykje uran, karbon og jernsulfid, og skapar problem for anleggsverksemd og helse.



Kjelder |





  • Denne artikkelen bygger på «Cambrian» frå Wikipedia på engelsk, den 19. august 2008.
    • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:


  • Gould, Stephen Jay; Wonderful Life: the Burgess Shale and the Nature of Life (New York: Norton, 1989)


  • Amthor, J. E. og andre (2003). «Extinction of Cloudina og Namacalathus at the Precambrian-Cambrian boundary in Oman». Geology. 31: s 431–434. doi:10.1130/0091-7613(2003)031<0431:EOCANA>2.0.CO;2. doi:10.1130/0091-7613(2003)031<0431:EOCANA>2.0.CO;2 10.1130/0091-7613(2003)031<0431:EOCANA>2.0.CO;2 . 

  • Ogg, Jim; June, 2004, Overview of Global Boundary Stratotype Sections og Points (GSSP's) http://www.stratigraphy.org/gssp.htm





  1. Fil:Sauerstoffgehalt-1000mj.svg


  2. Fil:Phanerozoic Carbon Dioxide.png


  3. Fil:All palaeotemps.png


  4. Budd, G.E.; Peel, J.S. (1998). «A new xenusiid lobopod from the Early Cambrian Sirius Passet fauna of North Greenland» (PDF). Palaeontology. 41: 1201-1213. 


  5. Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Smith, A.G., others (2004). A Geologic Time Scale 2004. Cambridge University Press. CS1-vedlikehald: Fleire namn: forfattarliste (link)


  6. Gray, J.; Chaloner, W. G.; Westoll, T. S. (1985). «The Microfossil Record of Early Land Plants: Advances in Understanding of Early Terrestrialization, 1970-1984 [and Discussion]». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences (1934-1990). 309 (1138): 167–195. doi:10.1098/rstb.1985.0077. CS1-vedlikehald: Fleire namn: forfattarliste (link)






Andre kjelder |



  • «Kambrium» av Inge Bryhni i Store norske leksikon, snl.no.


Bakgrunnsstoff |



  • Merkeleg liv


  • Dr. Sam Gon si trilobittside
    • Biostratigrafi


  • Paleomap

  • Døme på fossil frå kambrium















Kambrium

Tidleg kambrium

Mellomkambrium

Furongium

Alder 1 | Alder 2

Alder 3 | Alder 4 | Alder 5
Alder 6 | Alder 7

Paibium | Alder 9
Alder 10












Paleozoikum

Kambrium

Ordovicium

Silur

Devon

Karbon

Perm




Popular posts from this blog

Færeyskur hestur Heimild | Tengill | Tilvísanir | LeiðsagnarvalRossið - síða um færeyska hrossið á færeyskuGott ár hjá færeyska hestinum

He _____ here since 1970 . Answer needed [closed]What does “since he was so high” mean?Meaning of “catch birds for”?How do I ensure “since” takes the meaning I want?“Who cares here” meaningWhat does “right round toward” mean?the time tense (had now been detected)What does the phrase “ring around the roses” mean here?Correct usage of “visited upon”Meaning of “foiled rail sabotage bid”It was the third time I had gone to Rome or It is the third time I had been to Rome

Slayer Innehåll Historia | Stil, komposition och lyrik | Bandets betydelse och framgångar | Sidoprojekt och samarbeten | Kontroverser | Medlemmar | Utmärkelser och nomineringar | Turnéer och festivaler | Diskografi | Referenser | Externa länkar | Navigeringsmenywww.slayer.net”Metal Massacre vol. 1””Metal Massacre vol. 3””Metal Massacre Volume III””Show No Mercy””Haunting the Chapel””Live Undead””Hell Awaits””Reign in Blood””Reign in Blood””Gold & Platinum – Reign in Blood””Golden Gods Awards Winners”originalet”Kerrang! Hall Of Fame””Slayer Looks Back On 37-Year Career In New Video Series: Part Two””South of Heaven””Gold & Platinum – South of Heaven””Seasons in the Abyss””Gold & Platinum - Seasons in the Abyss””Divine Intervention””Divine Intervention - Release group by Slayer””Gold & Platinum - Divine Intervention””Live Intrusion””Undisputed Attitude””Abolish Government/Superficial Love””Release “Slatanic Slaughter: A Tribute to Slayer” by Various Artists””Diabolus in Musica””Soundtrack to the Apocalypse””God Hates Us All””Systematic - Relationships””War at the Warfield””Gold & Platinum - War at the Warfield””Soundtrack to the Apocalypse””Gold & Platinum - Still Reigning””Metallica, Slayer, Iron Mauden Among Winners At Metal Hammer Awards””Eternal Pyre””Eternal Pyre - Slayer release group””Eternal Pyre””Metal Storm Awards 2006””Kerrang! Hall Of Fame””Slayer Wins 'Best Metal' Grammy Award””Slayer Guitarist Jeff Hanneman Dies””Bullet-For My Valentine booed at Metal Hammer Golden Gods Awards””Unholy Aliance””The End Of Slayer?””Slayer: We Could Thrash Out Two More Albums If We're Fast Enough...””'The Unholy Alliance: Chapter III' UK Dates Added”originalet”Megadeth And Slayer To Co-Headline 'Canadian Carnage' Trek”originalet”World Painted Blood””Release “World Painted Blood” by Slayer””Metallica Heading To Cinemas””Slayer, Megadeth To Join Forces For 'European Carnage' Tour - Dec. 18, 2010”originalet”Slayer's Hanneman Contracts Acute Infection; Band To Bring In Guest Guitarist””Cannibal Corpse's Pat O'Brien Will Step In As Slayer's Guest Guitarist”originalet”Slayer’s Jeff Hanneman Dead at 49””Dave Lombardo Says He Made Only $67,000 In 2011 While Touring With Slayer””Slayer: We Do Not Agree With Dave Lombardo's Substance Or Timeline Of Events””Slayer Welcomes Drummer Paul Bostaph Back To The Fold””Slayer Hope to Unveil Never-Before-Heard Jeff Hanneman Material on Next Album””Slayer Debut New Song 'Implode' During Surprise Golden Gods Appearance””Release group Repentless by Slayer””Repentless - Slayer - Credits””Slayer””Metal Storm Awards 2015””Slayer - to release comic book "Repentless #1"””Slayer To Release 'Repentless' 6.66" Vinyl Box Set””BREAKING NEWS: Slayer Announce Farewell Tour””Slayer Recruit Lamb of God, Anthrax, Behemoth + Testament for Final Tour””Slayer lägger ner efter 37 år””Slayer Announces Second North American Leg Of 'Final' Tour””Final World Tour””Slayer Announces Final European Tour With Lamb of God, Anthrax And Obituary””Slayer To Tour Europe With Lamb of God, Anthrax And Obituary””Slayer To Play 'Last French Show Ever' At Next Year's Hellfst””Slayer's Final World Tour Will Extend Into 2019””Death Angel's Rob Cavestany On Slayer's 'Farewell' Tour: 'Some Of Us Could See This Coming'””Testament Has No Plans To Retire Anytime Soon, Says Chuck Billy””Anthrax's Scott Ian On Slayer's 'Farewell' Tour Plans: 'I Was Surprised And I Wasn't Surprised'””Slayer””Slayer's Morbid Schlock””Review/Rock; For Slayer, the Mania Is the Message””Slayer - Biography””Slayer - Reign In Blood”originalet”Dave Lombardo””An exclusive oral history of Slayer”originalet”Exclusive! Interview With Slayer Guitarist Jeff Hanneman”originalet”Thinking Out Loud: Slayer's Kerry King on hair metal, Satan and being polite””Slayer Lyrics””Slayer - Biography””Most influential artists for extreme metal music””Slayer - Reign in Blood””Slayer guitarist Jeff Hanneman dies aged 49””Slatanic Slaughter: A Tribute to Slayer””Gateway to Hell: A Tribute to Slayer””Covered In Blood””Slayer: The Origins of Thrash in San Francisco, CA.””Why They Rule - #6 Slayer”originalet”Guitar World's 100 Greatest Heavy Metal Guitarists Of All Time”originalet”The fans have spoken: Slayer comes out on top in readers' polls”originalet”Tribute to Jeff Hanneman (1964-2013)””Lamb Of God Frontman: We Sound Like A Slayer Rip-Off””BEHEMOTH Frontman Pays Tribute To SLAYER's JEFF HANNEMAN””Slayer, Hatebreed Doing Double Duty On This Year's Ozzfest””System of a Down””Lacuna Coil’s Andrea Ferro Talks Influences, Skateboarding, Band Origins + More””Slayer - Reign in Blood””Into The Lungs of Hell””Slayer rules - en utställning om fans””Slayer and Their Fans Slashed Through a No-Holds-Barred Night at Gas Monkey””Home””Slayer””Gold & Platinum - The Big 4 Live from Sofia, Bulgaria””Exclusive! Interview With Slayer Guitarist Kerry King””2008-02-23: Wiltern, Los Angeles, CA, USA””Slayer's Kerry King To Perform With Megadeth Tonight! - Oct. 21, 2010”originalet”Dave Lombardo - Biography”Slayer Case DismissedArkiveradUltimate Classic Rock: Slayer guitarist Jeff Hanneman dead at 49.”Slayer: "We could never do any thing like Some Kind Of Monster..."””Cannibal Corpse'S Pat O'Brien Will Step In As Slayer'S Guest Guitarist | The Official Slayer Site”originalet”Slayer Wins 'Best Metal' Grammy Award””Slayer Guitarist Jeff Hanneman Dies””Kerrang! Awards 2006 Blog: Kerrang! Hall Of Fame””Kerrang! Awards 2013: Kerrang! Legend”originalet”Metallica, Slayer, Iron Maien Among Winners At Metal Hammer Awards””Metal Hammer Golden Gods Awards””Bullet For My Valentine Booed At Metal Hammer Golden Gods Awards””Metal Storm Awards 2006””Metal Storm Awards 2015””Slayer's Concert History””Slayer - Relationships””Slayer - Releases”Slayers officiella webbplatsSlayer på MusicBrainzOfficiell webbplatsSlayerSlayerr1373445760000 0001 1540 47353068615-5086262726cb13906545x(data)6033143kn20030215029