Skip to main content

Einokunarverslunin Tímabil einokunarverslunarinnar | Heimildir | Tengill | LeiðsagnarvalUpp er boðið Ísaland: einokunarverslun og íslenskt samfélag 1602-1787Monopoly trade and economic stagnation : studies in the foreign trade of Iceland 1602-1787

Saga Íslands


Abraham Ortelius-Islandia-ca 1590.jpgDanaÍslandiverslunareinokun17.18. öldkaupauðgisstefnunniHansakaupmönnumHamborgdanskakonungsinsárið16021787kauphöfnumVestmannaeyjaratvinnustarfsemi17771777Skúla MagnússonarEyrarbakka










Einokunarverslunin


Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Jump to navigation
Jump to search



Saga Íslands

Abraham Ortelius-Islandia-ca 1590.jpg



Eftir tímabilum



Miðaldir á Íslandi


  • Landnámsöld (870-930)


  • Söguöld (870-1030)


  • Þjóðveldisöld (930-1262)


  • Kristnitaka (1000)


  • Kirkjugoðaveldi (1097-1179)


  • Sturlungaöld (1152-1262)


  • Staðamálin (1178-1275)


  • Fiskveiðaöld (1300-1550)


  • Norska öldin (1300-1400)


  • Enska öldin (1400-1500)


  • Þýska öldin (1500-1600)


Nýöld á Íslandi


  • Siðaskipti (1540-1550)


  • Lærdómsöld (1550-1770)


  • Einveldi (1662-1871)


  • Einokunarverslun (1602-1787)


  • Brennuöld (1654-1690)


  • Upplýsingaröld (1770-1830)


Nútíminn á Íslandi

  • Sjálfstæðisbarátta

  • Landshöfðingjatímabilið

  • Heimastjórnartímabilið

  • Konungsríkið Ísland

  • Ísland í seinni heimsstyrjöldinni

  • Íslenska lýðveldið


Eftir umfjöllunarefni

  • Hagsaga

  • Hernaðarsaga

  • Kirkjusaga

  • Menningarsaga

  • Réttarsaga

Einokunarverslun Dana á Íslandi var verslunareinokun danskra kaupmanna á Íslandi á 17. og 18. öld. Hún átti rætur í kaupauðgisstefnunni og var tilgangurinn með henni að efla danska kaupmannastétt og danska verslun gegn Hansakaupmönnum í Hamborg, og auka völd danska konungsins á Íslandi. Einokunartímabilið hófst árið 1602 og stóð til ársloka 1787. Verslað var á tuttugu (síðar 25) kauphöfnum, samkvæmt föstum taxta sem ákveðinn var af konungi. Kaupmenn skiptu kauphöfnunum milli sín fyrir vissa leigu, en Vestmannaeyjar voru leigðar út sér fyrir hærra verð. Kaupmönnum var bönnuð þátttaka í annarri atvinnustarfsemi á Íslandi fram til 1777.


Á tímum einokunarverslunarinnar voru það oft sömu kaupmenn sem stunduðu sömu kauphafnir ár eftir ár. Þetta leiddi til þess að þeir byggðu vöruskemmur (lagera) sem voru læstar yfir veturinn. 1777 var ákveðið, samkvæmt tillögu Skúla Magnússonar að kaupmenn skyldu hafa fasta búsetu á Íslandi. Voru þá reistar vöruskemmur og íbúðarhús fyrir kaupmennina, fjölskyldur og starfslið í öllum kauphöfnum. Áður höfðu nokkrir kaupmenn, eins og t.d. kaupmaðurinn á Eyrarbakka byggt sér íbúðarhús. Einnig máttu kaupmenn þá fjárfesta í annarri atvinnustarfsemi.



Tímabil einokunarverslunarinnar |




Kauphafnir á Íslandi 1602–1787


  • Frá 1602 til 1619 var einokun bundin við dönsku borgirnar Kaupmannahöfn, Málmey og Helsingjaeyri. Flestir kaupmenn sóttust þó eftir skipum frá Hamborg og voru í reynd leppar Hansakaupmanna. 1620 var verslunin bundin við Kaupmannahöfn. Áhrif einokunarverslunarinnar urðu þó vart mikil fyrr en eftir 1680 þegar viðurlög voru hert. Alla 17. öldina var launverslun mikil, bæði við erlenda kaupmenn og erlend fiskiskip sem skiptu hundruðum á Íslandsmiðum.

  • 1619-1662 var verslunin í höndum fyrsta íslenska verslunarfélagsins („Det islandske, færøiske og nordlandske Kompagni“) og einn verslunartaxti tekinn upp fyrir allt landið. Verslunartaxtinn varð síðan Íslendingum oft að umkvörtunarefni.

  • 1662-1683 var verslunin látin í hendur aðalútgerðarmanna („De fire Hovedparticipanter“). Þá varð til vísir að umdæmaverslun.
  • Árið 1684 var komið á „umdæmaverslun“ þannig að óheimilt var að versla við aðra kaupmenn en þann sem starfaði í því umdæmi þar sem viðkomandi starfaði. Verslunarhafnir voru þá settar á uppboð og einstakir kaupmenn tóku þær á leigu, í stað félagsverslunarinnar áður. Þá var vöruskiptakjörum breytt og urðu þau Íslendingum meira í óhag en áður.

  • 1702 var verslunartaxtinn frá því fyrir 1684 aftur tekinn upp og refsingar við ólögmætri verslun mildaðar til muna.

  • 1733 var félagsverslunin endurreist og Annað íslenska verslunarfélagið tók við einokunarversluninni. Félagið var fyrst og fremst samtök fyrrverandi umdæmiskaupmanna.

  • 1742 fór fram opinbert uppboð á Íslandsversluninni og féll hún í hlut Hörmangarafélagsins sem var félag smákaupmanna í Kaupmannahöfn. Félagið virðist hafa staðið illa að versluninni og hlaut slæm eftirmæli á Íslandi. Að einhverju leyti hefur það stafað af gamaldags verslunarháttum sem voru orðnir úreltir á tímum upplýsingarinnar.

  • 1759 voru Hörmangarar neyddir til að láta verslunina af hendi og við tók Konungsverslunin fyrri þegar verslunin var rekin fyrir reikning konungs. Niels Ryberg varð þá forstjóri verslunarinnar og tókst að reka hana með hagnaði 1760-1764.

  • 1764 tekur Almenna verslunarfélagið við. Félagið var stærsta verslunarfélag í Kaupmannahöfn á 18. öld og rak meðal annars verslun í Afríku og Vestur-Indíum. Rekstur félagsins gekk örðuglega, þótt verslun í Norðurhöfum skilaði hagnaði, og endaði með því að konungur keypti öll hlutabréf þess árið 1774.

  • 1774 hefst Konungsverslunin síðari og varð hún meðal annars vettvangur umbótatilrauna Danakonungs á Íslandi. Verslunin gekk mjög vel til að byrja með, en með lokum Bandaríska frelsisstríðsins og Móðuharðindunum árið 1783 versnaði hagur verslunarinnar hratt og varð algert hrun síðustu ár einokunarinnar.
  • Konungleg auglýsing um afnám einokunarverslunar var gefin út 18. ágúst 1786; formlega lauk einokunarverslun 31. desember 1787 og svokölluð fríhöndlun tók við 1. janúar 1788. Eitt ákvæðið í fríhöndlunartilskipuninni var samt sem áður bann við verslun Íslendinga við aðra en þegna Danakonungs. Kaupmenn þurftu einnig að uppfylla ýmis skilyrði svo sem að hafa næg matvæli í vöruhúsum ef til hungursneyðar kæmi. Ekki var því um fríverslun að ræða í nútímaskilningi.


Heimildir |



  • Gísli Gunnarsson, Upp er boðið Ísaland: einokunarverslun og íslenskt samfélag 1602-1787, Reykjavík, Örn og Örlygur, 1987.


Tengill |



  • Monopoly trade and economic stagnation : studies in the foreign trade of Iceland 1602-1787, doktorsritgerð Gísla Gunnarssonar á ensku


Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Einokunarverslunin&oldid=1590463“





Leiðsagnarval

























(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.036","walltime":"0.060","ppvisitednodes":"value":108,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":2633,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":0,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":2,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 3.997 1 Snið:Saga_Íslands","100.00% 3.997 1 -total"],"cachereport":"origin":"mw1249","timestamp":"20190223230920","ttl":2073600,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Einokunarverslunin","url":"https://is.wikipedia.org/wiki/Einokunarverslunin","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q5219872","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q5219872","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2004-06-19T17:41:33Z","dateModified":"2018-04-18T08:59:02Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b7/Abraham_Ortelius-Islandia-ca_1590.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":125,"wgHostname":"mw1326"););

Popular posts from this blog

Færeyskur hestur Heimild | Tengill | Tilvísanir | LeiðsagnarvalRossið - síða um færeyska hrossið á færeyskuGott ár hjá færeyska hestinum

He _____ here since 1970 . Answer needed [closed]What does “since he was so high” mean?Meaning of “catch birds for”?How do I ensure “since” takes the meaning I want?“Who cares here” meaningWhat does “right round toward” mean?the time tense (had now been detected)What does the phrase “ring around the roses” mean here?Correct usage of “visited upon”Meaning of “foiled rail sabotage bid”It was the third time I had gone to Rome or It is the third time I had been to Rome

Slayer Innehåll Historia | Stil, komposition och lyrik | Bandets betydelse och framgångar | Sidoprojekt och samarbeten | Kontroverser | Medlemmar | Utmärkelser och nomineringar | Turnéer och festivaler | Diskografi | Referenser | Externa länkar | Navigeringsmenywww.slayer.net”Metal Massacre vol. 1””Metal Massacre vol. 3””Metal Massacre Volume III””Show No Mercy””Haunting the Chapel””Live Undead””Hell Awaits””Reign in Blood””Reign in Blood””Gold & Platinum – Reign in Blood””Golden Gods Awards Winners”originalet”Kerrang! Hall Of Fame””Slayer Looks Back On 37-Year Career In New Video Series: Part Two””South of Heaven””Gold & Platinum – South of Heaven””Seasons in the Abyss””Gold & Platinum - Seasons in the Abyss””Divine Intervention””Divine Intervention - Release group by Slayer””Gold & Platinum - Divine Intervention””Live Intrusion””Undisputed Attitude””Abolish Government/Superficial Love””Release “Slatanic Slaughter: A Tribute to Slayer” by Various Artists””Diabolus in Musica””Soundtrack to the Apocalypse””God Hates Us All””Systematic - Relationships””War at the Warfield””Gold & Platinum - War at the Warfield””Soundtrack to the Apocalypse””Gold & Platinum - Still Reigning””Metallica, Slayer, Iron Mauden Among Winners At Metal Hammer Awards””Eternal Pyre””Eternal Pyre - Slayer release group””Eternal Pyre””Metal Storm Awards 2006””Kerrang! Hall Of Fame””Slayer Wins 'Best Metal' Grammy Award””Slayer Guitarist Jeff Hanneman Dies””Bullet-For My Valentine booed at Metal Hammer Golden Gods Awards””Unholy Aliance””The End Of Slayer?””Slayer: We Could Thrash Out Two More Albums If We're Fast Enough...””'The Unholy Alliance: Chapter III' UK Dates Added”originalet”Megadeth And Slayer To Co-Headline 'Canadian Carnage' Trek”originalet”World Painted Blood””Release “World Painted Blood” by Slayer””Metallica Heading To Cinemas””Slayer, Megadeth To Join Forces For 'European Carnage' Tour - Dec. 18, 2010”originalet”Slayer's Hanneman Contracts Acute Infection; Band To Bring In Guest Guitarist””Cannibal Corpse's Pat O'Brien Will Step In As Slayer's Guest Guitarist”originalet”Slayer’s Jeff Hanneman Dead at 49””Dave Lombardo Says He Made Only $67,000 In 2011 While Touring With Slayer””Slayer: We Do Not Agree With Dave Lombardo's Substance Or Timeline Of Events””Slayer Welcomes Drummer Paul Bostaph Back To The Fold””Slayer Hope to Unveil Never-Before-Heard Jeff Hanneman Material on Next Album””Slayer Debut New Song 'Implode' During Surprise Golden Gods Appearance””Release group Repentless by Slayer””Repentless - Slayer - Credits””Slayer””Metal Storm Awards 2015””Slayer - to release comic book "Repentless #1"””Slayer To Release 'Repentless' 6.66" Vinyl Box Set””BREAKING NEWS: Slayer Announce Farewell Tour””Slayer Recruit Lamb of God, Anthrax, Behemoth + Testament for Final Tour””Slayer lägger ner efter 37 år””Slayer Announces Second North American Leg Of 'Final' Tour””Final World Tour””Slayer Announces Final European Tour With Lamb of God, Anthrax And Obituary””Slayer To Tour Europe With Lamb of God, Anthrax And Obituary””Slayer To Play 'Last French Show Ever' At Next Year's Hellfst””Slayer's Final World Tour Will Extend Into 2019””Death Angel's Rob Cavestany On Slayer's 'Farewell' Tour: 'Some Of Us Could See This Coming'””Testament Has No Plans To Retire Anytime Soon, Says Chuck Billy””Anthrax's Scott Ian On Slayer's 'Farewell' Tour Plans: 'I Was Surprised And I Wasn't Surprised'””Slayer””Slayer's Morbid Schlock””Review/Rock; For Slayer, the Mania Is the Message””Slayer - Biography””Slayer - Reign In Blood”originalet”Dave Lombardo””An exclusive oral history of Slayer”originalet”Exclusive! Interview With Slayer Guitarist Jeff Hanneman”originalet”Thinking Out Loud: Slayer's Kerry King on hair metal, Satan and being polite””Slayer Lyrics””Slayer - Biography””Most influential artists for extreme metal music””Slayer - Reign in Blood””Slayer guitarist Jeff Hanneman dies aged 49””Slatanic Slaughter: A Tribute to Slayer””Gateway to Hell: A Tribute to Slayer””Covered In Blood””Slayer: The Origins of Thrash in San Francisco, CA.””Why They Rule - #6 Slayer”originalet”Guitar World's 100 Greatest Heavy Metal Guitarists Of All Time”originalet”The fans have spoken: Slayer comes out on top in readers' polls”originalet”Tribute to Jeff Hanneman (1964-2013)””Lamb Of God Frontman: We Sound Like A Slayer Rip-Off””BEHEMOTH Frontman Pays Tribute To SLAYER's JEFF HANNEMAN””Slayer, Hatebreed Doing Double Duty On This Year's Ozzfest””System of a Down””Lacuna Coil’s Andrea Ferro Talks Influences, Skateboarding, Band Origins + More””Slayer - Reign in Blood””Into The Lungs of Hell””Slayer rules - en utställning om fans””Slayer and Their Fans Slashed Through a No-Holds-Barred Night at Gas Monkey””Home””Slayer””Gold & Platinum - The Big 4 Live from Sofia, Bulgaria””Exclusive! Interview With Slayer Guitarist Kerry King””2008-02-23: Wiltern, Los Angeles, CA, USA””Slayer's Kerry King To Perform With Megadeth Tonight! - Oct. 21, 2010”originalet”Dave Lombardo - Biography”Slayer Case DismissedArkiveradUltimate Classic Rock: Slayer guitarist Jeff Hanneman dead at 49.”Slayer: "We could never do any thing like Some Kind Of Monster..."””Cannibal Corpse'S Pat O'Brien Will Step In As Slayer'S Guest Guitarist | The Official Slayer Site”originalet”Slayer Wins 'Best Metal' Grammy Award””Slayer Guitarist Jeff Hanneman Dies””Kerrang! Awards 2006 Blog: Kerrang! Hall Of Fame””Kerrang! Awards 2013: Kerrang! Legend”originalet”Metallica, Slayer, Iron Maien Among Winners At Metal Hammer Awards””Metal Hammer Golden Gods Awards””Bullet For My Valentine Booed At Metal Hammer Golden Gods Awards””Metal Storm Awards 2006””Metal Storm Awards 2015””Slayer's Concert History””Slayer - Relationships””Slayer - Releases”Slayers officiella webbplatsSlayer på MusicBrainzOfficiell webbplatsSlayerSlayerr1373445760000 0001 1540 47353068615-5086262726cb13906545x(data)6033143kn20030215029