Venesúela Leiðsagnarvalbæta við greininabb
VenesúelaSpænskumælandi lönd
spænskalandSuður-AmeríkuKaríbahafiAtlantshafiGvæjanaBrasilíuKólumbíuArúbaHollensku AntillaeyjarTrínidad og TóbagóEnglafossarCanaimaþjóðgarðinumlíffræðileg fjölbreytniAndesfjöllumAmasónfrumskóginumLos LlanosÓsar OrinocoSpánverjarnýlendu1522frumbyggja18111821Stór-KólumbíuMið-Ameríku1830José Antonio PáezÞrælahald185419. öldeinræðiLýðræði19589.10. áratug20. aldarCaracazo-uppþotanna19921998Hugo Chávezstjórnlagaþing Venesúela 1999stjórnarskrá2013sambandsríkiforsetinnríkisstjórnfylkihöfuðborgarumdæmi VenesúelaalríkissvæðiGvæjanaEssequiboGuayana EsequibaCaracasjarðolíakaffi-kakóræktunskuldakreppu199519962001ójöfnuðifátæktgengisfellingar
Venesúela
Jump to navigation
Jump to search
República Bolivariana de Venezuela | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: ekkert | |
Þjóðsöngur: Gloria al Bravo Pueblo | |
Höfuðborg | Karakas |
Opinbert tungumál | spænska |
Stjórnarfar | Sambandslýðveldi |
Forseti | Nicolás Maduro |
Flatarmál - Samtals - Vatn (%) | 33. sæti 912.050 km² 0,32 |
Mannfjöldi - Samtals (2014) - Þéttleiki byggðar | 44. sæti 28.868.486[ 32/km² |
VLF (KMJ) - Samtals - á mann | áætl. 2013 408,805 millj. dala (33. sæti) 13.634 dalir (73. sæti) |
Gjaldmiðill | bólívar (VEB) |
Tímabelti | UTC-4 |
Þjóðarlén | .ve |
Landsnúmer | 58 |
Venesúela (spænska: República Bolivariana de Venezuela) er land í norðurhluta Suður-Ameríku með strönd að Karíbahafi og Atlantshafi í norðri og landamæri að Gvæjana í austri, Brasilíu í suðri og Kólumbíu í vestri. Úti fyrir strönd Venesúela eru eyríkin Arúba, Hollensku Antillaeyjar og Trínidad og Tóbagó. Englafossar, hæsti foss heims, 979 metar að hæð, eru í Canaimaþjóðgarðinum í suðausturhluta Venesúela. Venesúela er eitt af þeim löndum heims þar sem líffræðileg fjölbreytni er talin mest. Landið nær frá Andesfjöllum í vestri að Amasónfrumskóginum í austri. Innan landamæra þess er stór hluti hitabeltisgresjunnar Los Llanos og það á auk þess strönd að Karíbahafi. Ósar Orinoco eru í austurhluta landsins.
Spánverjar stofnuðu nýlendu í Venesúela árið 1522, þrátt fyrir mótspyrnu frumbyggja. Árið 1811 lýsti nýlendan yfir sjálfstæði, fyrst allra spænskra nýlendna í Suður-Ameríku. Árið 1821 varð Venesúela hluti af sambandsríkinu Stór-Kólumbíu sem náði yfir norðvesturhluta Suður-Ameríku og syðsta hluta Mið-Ameríku. Árið 1830 gerðu íbúar uppreisn undir stjórn José Antonio Páez sem varð í kjölfarið fyrsti forseti Venesúela. Þrælahald var afnumið í landinu árið 1854 en saga þess á 19. öld einkenndist af pólitískum óstöðugleika og einræði. Lýðræði var komið á árið 1958 en efnahagsáföll á 9. og 10. áratug 20. aldar leiddu til Caracazo-uppþotanna og tveggja valdaránstilrauna árið 1992. Í forsetakosningum árið 1998 komst Hugo Chávez til valda og stjórnlagaþing Venesúela 1999 samdi nýja stjórnarskrá. Eftir lát Chávez árið 2013 hófust útbreidd mótmæli og uppþot andstæðinga stjórnarinnar.
Venesúela er sambandsríki þar sem forsetinn leiðir ríkisstjórn. Landið skiptist í 23 fylki, höfuðborgarumdæmi Venesúela og alríkissvæði (eyjarnar undan strönd landsins). Venesúela gerir auk þess formlegt tilkall til landsvæðis í Gvæjana vestan við ána Essequibo (Guayana Esequiba).
Íbúar Venesúela eru um 29 milljónir og búa langflestir í borgum í norðurhluta landsins, þar af um þrjár milljónir í höfuðborginni, Caracas, sem er jafnframt stærsta borg landsins. Eftir að jarðolía fannst í landinu á fyrri hluta 20. aldar hefur Venesúela verið eitt mesta olíuútflutningsríki heims, en áður byggðist efnahagslíf landsins á kaffi- og kakóræktun. Lækkun olíuverðs á 9. áratugnum leiddi til skuldakreppu og langvinnrar efnahagskreppu þar sem hlutfall íbúa undir fátæktarmörkum náði 66% árið 1995 og verðbólga náði 100% árið 1996. Hækkun olíuverðs frá 2001 hefur aftur bætt hag landsins verulega. Dregið hefur úr ójöfnuði og fátækt. Vöruskortur árið 2013 leiddi til gengisfellingar og aukinnar verðbólgu.
Þessi landafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
Flokkar:
- Venesúela
- Spænskumælandi lönd
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.136","walltime":"0.210","ppvisitednodes":"value":1397,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":19496,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":1836,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":5,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 143.970 1 -total"," 37.57% 54.091 1 Snið:Samtök_olíuútflutningsríkja"," 31.76% 45.724 1 Snið:Stubbur"," 26.56% 38.234 2 Snið:Navbox"," 20.81% 29.964 1 Snið:Suður-Ameríka"," 9.54% 13.734 1 Snið:Land"," 1.50% 2.159 1 Snið:Rammi"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.013","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":769636,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1285","timestamp":"20190225180104","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":153,"wgHostname":"mw1328"););